ACTIES ETOS
‘HET GAAT LOS IN DE HANDEL’
Tekst Ronald de Kreij Beeld Martin de Bouter, David Galjaard, Chris Hoefsmit
Barry de la Rie: ‘Verkooppersoneel kan nog nauwelijks van het salaris rondkomen’
Wie had dat gedacht? In de sector waar tot op heden zo goed als nooit actie werd gevoerd – Handel – lijkt het personeel opeens massaal besmet met het actievirus. Ze pikken het niet langer dat hun werkgevers steeds meer winst boeken terwijl zij worden afgescheept met een fooitje. Ze willen gezien, gehoord en gewaardeerd worden. Zo ook de medewerkers bij Etos, waar eerder nog nooit was gestaakt.
Een petitie van medewerkers van Hema met daarin het verzoek aan de directie om een gewoon goed loon. Dat hadden we nog niet eerder gezien. En medewerkers van de Bijenkorf in actie, notabene voor de deuren van hun eigen filialen. Ook uniek. Enkelen van hen, kaderleden van FNV Handel, verschenen zelfs in talkshows op de nationale televisie om te vertellen over de onvrede onder het personeel over hun inkomensontwikkeling. Ook het bijna beledigend kleine kerstpakketje waarmee ze voor hun keiharde werken tijdens de coronacrisis werden “bedankt” kwam ter sprake.
Zo rommelt, pruttelt en bruist het op meer plekken binnen de sector Handel. In de drankenhandel bijvoorbeeld, waar de medewerkers bij Refresco door actie te voeren onlangs bij hun directie voor zichzelf de toezegging hebben losgeweekt dat ze straks 10 procent meer loon krijgen. Dat is fors meer dan hun collega’s bij de andere bedrijven die onder de zelfde cao vallen, maar géén actie hebben gevoerd.
Winkelmanagers Etos nemen voortouw
Om nog een voorbeeld te geven: ook in de technische groothandel pikken de medewerkers het niet langer om door hun werkgever met een kluitje in het riet te worden gestuurd. En die bij Etos ook niet. Het personeel van deze winkelketen valt onder de cao Drogisterij, die óók geldt voor Kruidvat, Trekpleister, Holland & Barrett en Prijsmepper. Opvallend: bij Etos is nooit eerder actie gevoerd, laat staan dat er is gestaakt. Nu dus wel. Zo mogelijk nóg opvallender: het zijn de winkelmanagers die het voortouw hebben genomen bij de acties. Het winkelpersoneel is hierbij massaal aangehaakt, en dat mag in deze sector ook bijzonder heten.
‘Het gaat los in de Handel’, zo verklaart FNV Handel-bestuurder Cindy Onvlee de toenemende opstandigheid onder winkel- en ander personeel in de sector. Volgens haar zijn de gebeurtenissen bij Etos ‘tekenend’ voor wat momenteel ook bij andere bedrijven in de sector plaatsvindt. Het verhaal hierachter, vindt zij, moet van binnenuit verteld worden. Dus door iemand van de werkvloer zelf. ‘Dat is immers de plek waar het gebeurt’, zegt ze. ‘De vakbond faciliteert, maar het zijn de werknemers zelf die de gewenste veranderingen teweeg moeten brengen.’
Nieuw winkelbesturingsmodel
Barry de la Rie is winkelmanager bij Etos. Hij vertelt over een nieuw winkelbesturingsmodel dat de directie in 2019 ‘zomaar en zonder overleg op het intranet dropte’. Ja, misschien is er met de ondernemingsraad gesproken, oppert hij, ‘maar zeker niet met ons. Dat zorgde voor veel onrust.’
De uitbraak van corona zorgde er voor dat het nieuwe model even uit beeld verdween. Drogisterijen waren opeens essentiële winkels, mochten daarom open blijven en het personeel moest hard aan de bak om de klanten goed te blijven bedienen. ‘Dat was lastig, omdat een deel van het personeel ziek uitviel en de klanten niet altijd begrip hadden voor de gezondheidsmaatregelen in de winkel zelf’, vertelt Barry. ‘Voor menigeen werd het allemaal een beetje te veel waardoor veel medewerkers zijn vertrokken.’
Lees het artikel hieronder verder
FNV-bestuurder Cindy Onvlee in actie
Brandbrief naar de directie
In reactie op de leegloop stuurde een groep van 27 winkelmanagers een brandbrief naar de directie. Ze wilden duidelijkheid over de toekomst, ook gezien de fors gestegen werkdruk en het achterblijven van de salarissen en vergoedingen. De directie hield de boot af, maar toverde wel het nieuwe winkelbesturingsmodel weer op tafel. Het voert te ver om de precieze inhoud ervan hier te beschrijven, maar kort gezegd komt het er op neer dat het nieuwe model het werk van de winkelmanagers en hun assistenten aanzienlijk zwaarder maakt, zonder dat hier een redelijke vergoeding tegenover staat.
Omdat de dialoog met de directie niets opleverde, riepen Barry en zijn collega’s de hulp van de FNV in. Cindy Onvlee gaf hierop aan wel te willen helpen, maar niet veel te kunnen doen zodner een stevige achterban. De winkelmanagers startten daarom een petitie met de vraag of de Etos-medewerkers behoefte hadden aan vakbondsondersteuning. Binnen een mum van tijd had twee derde deel van het personeelsbestand die petitie ondertekend. Of de FNV alsjeblieft kon helpen en zich tegelijkertijd wilde inzetten voor een goede nieuwe cao. Die was immers al een tijd niet meer verlengd en afspraken over loonstijgingen waren evenmin gemaakt. Cindy kon aan de slag.
Balletje aan het rollen
‘Zelf was ik op dat moment ook nog geen vakbondslid’, erkent Barry. ‘Maar door al het gedoe ben ik me gaan verdiepen in wat de vakbond allemaal doet en ben ik alsnog lid geworden. En velen met mij. Zo is het balletje gaan rollen.’
Van de groep van 27 winkelmanagers hebben er vervolgens zes een werkgroep gevormd die samen met de FNV-bestuurder acties is geen voorbereiden. ‘Wij zijn informatie op de werkvloer gaan ophalen over onderwerpen die spelen. Denk aan inkomensontwikkeling, werkdruk en werksfeer, maar bijvoorbeeld ook opleidings- en ontwikkelmogelijkheden. Onze conclusie was helder: er moest op een breed vlak écht iets gebeuren. Omdat er ook al een tijd geen cao-overleg meer had plaatsgevonden, hebben we tegelijkertijd aangestuurd op onderhandelingen hierover. De werkgevers kwamen toen wel aan tafel, maar bleken nauwelijks iets te hebben voorbereid. Na twee overlegrondes eindigde dat in een eindbod van 3 procent meer loon. De Etos-medewerkers hebben dit bod massaal afgewezen. Daarna zijn we verspreid door het land actie gaan voeren, uitlopend in een grote landelijke staking op de zaterdag voor Kerst. Helaas deden medewerkers van de andere winkelketens die onder de cao Drogisterij vallen niet mee. Dat komt denk ik omdat daar toch iets meer een angstcultuur heerst. Veel mensen zijn bang hun baan te verliezen als ze staken. Ze weten kennelijk niet dat staken een wettelijk recht is en nooit een reden voor ontslag mag zijn.’
Salaris ontoereikend om van rond te komen
Het voorlopige hoogtepunt in het actietraject is de actiebijeenkomst eind januari in Utrecht, die ondanks uitermate slechte weersomstandigheden massaal werd bezocht door Etos-medewerkers uit alle delen van het land (zie voor een gefilmd verslag hiervan via dit linkje). Barry hoopt dat deze bijeenkomst de directie overtuigt om nu snel met oplossingen te komen. ‘De nood is hoog’, weet hij. ‘Met name het verkooppersoneel kan vanwege de hoge inflatie nog nauwelijks van het salaris rondkomen. Daarom eisen we 10 procent meer loon. Oftewel een eerlijk loon. Maar we willen ook minder werkdruk, hogere toeslagen, meer ontwikkelmogelijkheden en vooral respect. We hebben hard gewerkt om Etos de coronacrisis door te helpen en zelfs in staat te stellen nóg meer winst te boeken. Daar willen we waardering voor terug. En dan bedoel ik waardering in alle mogelijke opzichten.’
De zes winkelmanagers die samen een werkgroep hebben gevormd en het voortouw hebben genomen in de acties bij Etos. Hier op de landelijke manifestatie in Utrecht
'DE WERKGEVERS KWAMEN AAN DE CAO-TAFEL, MAAR BLEKEN NAUWELIJKS IETS TE HEBBEN VOORBEREID'
Medewerkers van Refresco in actie. Resultaat: 10 procent meer loon
Medewerkers van de Bijenkorf eveneens in actie