ARBEIDSINSPECTIE TIKT LIDL OP DE VINGERS

Supermarkt Lidl heeft een fikse tik op de vingers gekregen van de Arbeidsinspectie. Die stelt de FNV in het gelijk naar aanleiding van een klacht over de hoge werkdruk.

In 2019 constateerde FNV Handel in een rapport dat de werkdruk bij de supermarktketen “al jarenlang ongezond hoog” was. In de meting die de bond toen uitvoerde, boekte Lidl een rode score van 68 procent. Dit betekent dat op dat moment 68 procent van de werknemers een structureel hoge werkdruk ervaarde met lichamelijke en psychische problemen als gevolg. Nu, anno 2023 is er niets, maar dan ook helemaal niets veranderd. Reden voor FNV Handel om de Arbeidsinspectie in te schakelen. ‘Het is alleen maar erger geworden’, concludeert FNV Handel-bestuurder Fatma Bugdayci, ‘Voor ons is de maat nu echt vol. Daarom hebben we het uit handen gegeven en onze klachten doorgespeeld aan de Arbeidsinspectie.’

Lidl geeft niet thuis

‘Onze kadergroep is al jaren bezig met de werkdruk bij Lidl’, vertelt Fatma. ‘We hebben de oorzaken geïnventariseerd én we hebben oplossingen aangedragen. We hebben enquêtes gehouden, rapporten opgesteld, campagneweken georganiseerd… maar Lidl doet weinig of geeft niet thuis.’

José van Lieshout, beleidsadviseur Veilig en Gezond Werken bij de FNV vult aan: ‘Collega’s van mij doen al sinds 2014 onderzoek naar de werkdruk bij Lidl. Die bleek toen al drie keer hoger dan het landelijk gemiddelde. Maar telkens als wij hier op wijzen, dan reageert de directie heel geringschattend. Valt wel mee, horen we dan. De directie spreekt dan ook consequent van een “vermeende werkdruk” en biedt medewerkers die er last van hebben cursussen aan om er mee te leren omgaan. Alsof dat een oplossing is!’

De gevolgen van een te hoge werkdruk kunnen ingrijpend zijn, aldus José. ‘Je lijf raakt op spanning, en daar krijg je last van. Het werk is bovendien fysiek zwaar. Kassawerk, vakken vullen, dozen sjouwen, maar ook het werken op onregelmatige tijden maakt het niet makkelijk. De combinatie van werkdruk en de zwaarte van het werk veroorzaakt stress, uitval en gaat ten koste van je privéleven.’

Nieuwe productiviteitsberekening

De oorzaak van de werkdruk ligt voor een belangrijk deel in hoe Lidl zich opstelt, legt winkelmedewerker, or-voorzitter én FNV-kaderlid Fabian Hettema uit. ‘Het bedrijf concurreert met full service supermarkten en wil dat het personeel dezelfde service biedt. Alleen zijn de werkprocessen gebaseerd op de formule van een discounter. Lidl probeert dus hetzelfde te doen, maar met minder personeel. En het wordt almaar erger. Dat komt mede door de nieuwe productiviteitsberekening. Vroeger werd dat berekend aan de hand van een minimale omzet die we moesten halen. Maar sinds de inflatie is dat nu in stuks producten die we moeten verkopen. Als dreigt dat we de we streefgetallen niet gaan halen, dan worden er mensen naar huis gestuurd om te besparen op uren en moeten degenen die achterblijven nóg harder werken. Tel hierbij op het hoge ziekteverzuim gecombineerd met grote personeelstekorten, en het is duidelijk dat degenen die overblijven keihard moeten buffelen.’

De ondernemingsraad heeft het probleem enkele malen bij de directie willen aankaarten, vertelt Fabian, ‘maar die veegde het altijd snel van tafel. We verbeeldden ons de werkdruk maar, was de reactie, of het viel wel mee. We werden in ieder geval niet bepaald serieus genomen. Omdat ook de vakbond ondanks herhaaldelijk aandringen steeds niet werd gehoord, vind ik het niet meer dan terecht dat FNV Handel nu naar de Arbeidsinspectie is gestapt.’

Arbeidsinspectie onderzoekt

Wat hoopt de bond bij de Arbeidsinspectie te bereiken? Fatma: ‘Dat Lidl doet wat het als goede werkgever al veel eerder had moeten doen, namelijk serieus onderzoek verrichten naar de omvang van het probleem en wat daarvoor goede oplossingen kunnen zijn. Zo’n onderzoek is wettelijk verplicht en heet een RIE, een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie. De Arbeidsinspectie bekijkt nu in hoeverre die RIE er is, hoe serieus die is uitgevoerd en welke maatregelen er tegen de hoge werkdruk zijn genomen. Om dit onderzoek te ondersteunen hebben wij al onze metingen, enquêtes en rapporten die we in de afgelopen jaren hebben opgesteld aan de Arbeidsinspectie overgedragen. We hopen dat er nu eindelijk een einde komt aan de bestaande praktijk waarin jonge mensen zich volledig over de kop werken en die, wanneer ze dreigen uit te vallen, van hun werkgever de vraag krijgen: is dit nog wel jouw baan? Dit is natuurlijk niet duurzaam omgaan met je personeel.’

‘Jammer dat een groot bedrijf als Lidl zo lang heeft geweigerd het gesprek aan te gaan met de vakbond’, vult kaderlid Fabian tot besluit aan. ‘Terwijl we alleen maar willen meehelpen om de situatie op de werkvloer te verbeteren. Ik zie niet in wat daar nou verkeerd of bedreigend aan is.’