GEFIKST
‘Het leenstelsel is een schuldenmachine’
NIET MIJN SCHULD
Tekst Bart Speleers Illustratie Gijs Kast
Met de campagne #NietMijnSchuld zetten jonge kaderleden van FNV Young & United het oneerlijke studentenleenstelsel op de politieke agenda. Na een reeks van succesvolle acties schaft de regering het stelsel af.
Nee, zegt Vera Andriessen (20), de situatie van Nederlandse jongeren is niet bepaald rooskleurig. Een woning? Is niet te krijgen. Werk? Ja, dat is er, maar het loon is veel te laag en flutcontractjes zijn eerder regelmaat dan uitzondering. Studeren? Klinkt goed, maar het leenstelsel en de prestatiedruk leiden tot stress en hoge schuldenlast. Tel daar de torenhoge inflatie, coronacrisis en het mislopen van tegemoetkomingen, zoals de energietoeslag, bij op en je weet dat jong zijn niet altijd even positief is. Die jongerenproblematiek moet aangepakt, vindt Vera, tweedejaars student Nederlandse Taal en Cultuur aan de UvA in Amsterdam, dan ook. ‘Maar klagen over de problemen helpt niet, je moet je ook inzetten om dingen te verbeteren. Dus begin bij jezelf en inspireer anderen om mee te doen.’
Schuldenmachine
Daarom werd Vera twee jaar geleden lid van de FNV, en nu is ze bestuurslid van FNV Young & United, de jongerenbeweging van de vakbond. Samen met andere jonge kaderleden laat zij de stem van haar generatie horen bij werkgevers en politici. Niet zonder resultaat. De meest succesvolle campagne waar Vera aan meewerkt is #NietMijnSchuld, de beweging van FNV Young & United en de Landelijke Studentenvakbond LSVb tegen het leenstelsel voor studenten.
Tot de invoering van dit stelsel, in 2015, kregen studenten een basisbeurs, een gift als de studie binnen tien jaar was gehaald. Maar studenten die hierna gingen studeren, moesten hun geld lenen en later met rente terugbetalen aan de overheid. ‘Het leenstelsel is een schuldenmachine’, zegt Vera. ‘Studenten bouwen enorme schulden op, die na de studie problemen opleveren, bijvoorbeeld bij het krijgen van een hypotheek.’
Hoogtepunt
Met een landelijke studentenstaking en lokale acties wordt het onderwerp op de politieke agenda gezet. De studentenacties hebben impact. Een jaar geleden maakt de coalitie bekend het leenstelsel af te schaffen en de basisbeurs in 2023 opnieuw in te voeren. Ook zouden de studenten van de pechgeneratie een kleine compensatie krijgen voor hun studieschulden.
‘Het is mooi dat het leenstelsel weggaat en ik weet zeker dat de studentenacties daaraan hebben bijgedragen’, vertelt Vera, ‘maar die compensatie voor huidige studenten is echt minimaal. Daar zijn we het niet mee eens.’ En dus gaan na de afschaffing van het stelsel de acties voor compensatie door. Vera werkt mee aan de organisatie van de protestmanifestatie op het Museumplein in februari van dit jaar. ‘Dat was voor mij een hoogtepunt. Achtduizend studenten die samenkomen om te vechten voor hun toekomst, dat was echt indrukwekkend.’
Helaas wijkt de minister nog niet af van z’n voorgestelde compensatie voor de pechgeneratie. Vera: ‘Zolang hij daaraan vasthoudt, gaan we door met actievoeren!’